Ik voelde me altijd zo anders, nu ben ik krachtig en vol vuur - Kim Valstar
Ik weet niet waar ik moet beginnen, ik begin maar gewoon met mijn gedachten. Het idee voor het schrijven van deze blog zit al een tijdje in mijn hoofd. Enerzijds heeft één van mijn kinderen een onderzoek gehad (IQ en persoonlijkheidsonderzoek) waar ik blij mee ben want het ‘verklaarde’ een hoop en ik kon daar gericht mee aan slag op school. Zelf kreeg ik ook ooit een label. Toendertijd dacht ik 'nu snap ik mezelf', maar jaren later kan ik daar helemaal niets meer mee. Anderzijds stemt het me droevig als ik in twee dagen tijd, twee ouders spreek die hun kind willen laten onderzoeken, want er is iets mis met hun kind. Hun kind kan niet lekker meekomen op school. Dat triggert mij.
Yasmin let niet op, ze droomt weg. Semmy wil niet samenwerken. Lina lost ruzies fysiek op. Adam haalt slechte cijfers. Lou heeft zoveel emoties dat hij niet toe komt aan de lessen en hij stelt veel te veel vragen…
Ik heb hier een lettertang, je weet wel zo’n tang waar je stickertjes met tekst mee kunt printen. Het is onmisbaar voor leerkrachten. De laatjes kunnen er keurig mee geordend worden. Een laatje voor een kind z’n werk, een laatje met rekenschriften, een laatje met schrijfschriften, een inleverlaatje. Lekker geordend en van de buitenkant weet je zo wat er in zit. Nu de laatjes geordend zijn, gaan we kijken naar de kinderen. Daar kunnen ook wel stickertjes op. Yasmin is de dromer, ADD. Semmy wil niet samenwerken, Autisme. Lina is fysiek, dus een vechtertje daar plakken we ODD op. Adam haalt slechte cijfers, dus dan zal wel labeltje met Laag IQ kunnen worden en Lou met zijn emoties daar plakken we het stickertje – nee wacht daar plakken we meerdere stickertjes op – Hoogbegaafd, Autisme en af en toe wat angstig dus ook nog Angststoornis. Zo dat was lekker dat plakken. Is ook echt handig want nu weet de invalleerkracht ook waarom Lou zo doet en waarom Yasmin zo droomt. Vervolgens hoeven we alleen nog maar de juiste hulp te vinden, want zo’n labeltje opent de deuren naar de hulpverlening. En weet je… het kind kan er niks aan doen. Semmy zal nooit leren samenwerken en Lina kan er ook niks aan doen dat ze altijd vecht. Zo is ze nu eenmaal. Lade dicht, de sticker zit erop. De deur is dicht. BAM!
Als je als ouder niet uitkijkt dan ga je na het 10-minuten gesprek aangeslagen naar huis. Want jouw lieve, creatieve, enthousiaste, leergierige kind is op school helemaal niet lief en leergierig, ja wel creatief in het verzinnen hoe hij onder zijn werk uit kan komen. En hij is echt veel te enthousiast daar hebben de leerkracht en zijn klasgenootjes echt HEEL erg last van. Jouw kind heeft dus een probleem. Niet de leerkracht. Nee jouw kind heeft een probleem en dat moet opgelost worden. Dat is ook makkelijk voor de leerkracht, want zo hoeft zij niet haar eigen gedrag te kijken. Klein detail: de leerkracht die één dag in de week voor de groep staat zei pas iets heel anders. Ze zei tegen jou dat ze het geweldig vindt dat jouw zoon bij haar in de klas zit! Die creativiteit, de vragen die hij stelt en z’n enthousiasme. Wat een leukerd. Toch maak je een afspraak bij de dokter. Want tja, als de school het zegt…
Een kenmerk van autisme is dat het kind van orde houdt (ik heb dit gegoogeld). Je kunt 'van orde houden' ook omschrijven als netjes, opgeruimd, weet waar alles ligt, werkt volgens plan, helder, duidelijk, systematisch, beschouwend, rationeel. Het is maar net wie er naar het kind kijkt. De manier van kijken heeft te maken met wie jij zelf bent. Een diagnose is eigenlijk nooit objectief, het is de interpretatie van de persoon die op dat moment naar het gedrag van het kind kijkt. Als er tien psychiaters naar een kind kijken kunnen er verschillende diagnoses uitkomen! Perceptie is projectie... Zo’n label werkt voor veel mensen als een opluchting. Want het heeft een oorzaak en er kan iets aan gedaan worden. Je hebt echt iets! En je kan je er ook eventueel achter verschuilen. 'Ik kan daar niks aan doen, ik heb... ' Wat ik me afvraag, zouden al die leerkrachten met lettertang ook autistisch zijn?
Als je het geluk hebt om anders te zijn, verander dan nooit – Taylor Swift
Kijken naar gedrag doen we eigenlijk vanuit onze normen en overtuigingen. Een overtuiging is een manier van denken. Overtuigingen hebben we gedurende ons leven geleerd en we zitten er vol mee. Overtuigingen geven betekenis aan de wereld om je heen. Je overtuigingen gaan niet over wat de ‘waarheid’ is, maar gaan over wat jij als de ‘waarheid’ beschouwt. Ze kleuren jouw persoonlijke realiteit. Neem bijvoorbeeld de overtuiging ‘opletten doe je door naar de leerkracht te kijken’. Als het kind weg kijkt, tekent in zijn schrift, naar buiten kijkt hoe de wolken zich stapelen, dan let het dus niet op. Een andere leerkracht heeft deze overtuiging niet en vindt het gedrag van het kind dat tijdens de uitleg tekent of naar buiten kijkt, niet storend. Dit is een simpel voorbeeld van hoe subjectief naar gedrag gekeken wordt, maar wat nare gevolgen kan hebben voor een kind in de klas. Zo kan het kind zich afgewezen voelen op zijn gedrag dat voorkomt uit zijn eigen unieke persoonlijkheid en kwaliteiten. Een overtuiging van een ouder kan zijn ‘emoties toon je niet’. En precies dat is wat Lou wel doet. Dan kan je verder wel invullen hoe het moet zijn voor Lou om in dit gezin op te groeien.
Hoe zou het zijn als we anders durven en willen kijken naar kinderen? Als we ons bij elk gedrag afvragen: wat wil het kind vertellen? Wat is het verhaal van dit kind? Ons daar bedoel ik mee de leerkracht, ouders, hulpverleners... In veelal de meeste gevallen is gedrag een signaal, het is een boodschap die begrepen dient te worden. De boodschap verschilt van kind tot kind. De ene keer heeft het te maken met erkenning en herkenning van kwaliteiten, de andere keer met de behoefte van het kind aan bewustwording van anderen en de maatschappij. Als de boodschap van het kind begrepen is, het kind de erkenning krijgt die het nodig heeft, dan staan ze open voor oplossingen. Een heleboel kinderen zijn namelijk wel degelijk bij machte om hun eigen oplossingen te vinden en willen dit ook echt heel graag!
plakkerig stickertje
of labeltje
ik haal jou eraf
Lou is Lou
en Lina is Lina
ik zie jouw kwaliteiten
en denk in mogelijkheden
vanaf nu
zie ik echt en
hoor ik echt
wie jij bent
en wat je wilt vertellen
jij bent het waard
Ik pak mijn lettertang erbij. De labels gaan eraf. Vanaf nu plakken we kwaliteiten op. Yasmin heeft een mega fantasie en is creatief! Semmy kan goed alleen werken en is bovendien sportief. Lina is duidelijk, dapper en rechtvaardig. Adam is muzikaal en gezellig en Lou is leergierig, gevoelig en snel. Ofwel leg de focus op de kwaliteiten en talenten. Wat je aandacht geeft groeit.
Lastig gedrag is niets anders dan ruwe energie. Ongestold verlangen. Een behoefte die zich op een stuntelige manier uitdrukt – Berthold Gunster (Omdenken)
